100 jaar Drachtster Lyceum

Reünisten

Drachtster Lyceum

Op 5 oktober 2019 hebben we met meer dan 2.000 reünisten het 100-jarig bestaan van de school gevierd. Het was één groot feest, van 11.00 uur ’s ochtends tot diep in de nacht. Op onze Facebook pagina kun je de foto’s nog bekijken. Overigens hebben we geluk gehad, stel dat de school een half jaar later was opgericht dan zouden we vanwege corona alles hebben moeten afblazen…

Maar de tijd gaat verder, de school ook en wij kijken uit naar de volgende reünie op:

zaterdag
2 oktober 2027

De stichting

Wij, dat is het bestuur van de Stichting Reünistenfonds Drachtster Lyceum. Deze stichting is opgericht ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de school in 1969 en beheert een sinds die tijd vergaard vermogen dat wordt aangewend voor activiteiten van reünisten, en dan gaat het vooral om de organisatie van reünies, zoals die in 1986, 1994, 2004, 2012 en 2019 hebben plaatsgevonden.
Het bestuur van de stichting wordt op het ogenblik gevormd door Klaas Arie Beks (voorzitter), Berber van Oyen (secretaris), Joost de Vries (penningmeester) en Frank Gart, terwijl de rector van de school q.q. altijd deel uitmaakt van het bestuur.

Reünie 2027

In de aanloop naar de reünie van 2027 zetten we de website 100jaardrachtsterlyceum.nl om in reunistendrachtsterlyceum.nl. Het verhaal van de geschiedenis van de school blijft centraal staan, maar daarnaast zullen we de reünisten op de hoogte houden van het wel en wee op het Lyceum en in een later stadium natuurlijk alle informatie over de komende reünie. Minimaal één keer per jaar willen we daarvoor ook een nieuwsbrief rondsturen naar alle ons bekende reünisten. Van de reünie van 2019 hebben we daarvoor een groot bestand van e-mailadressen, maar mocht jouw adres daarin nog ontbreken, laat dan hier je gegevens achter en blijf zo op de hoogte van al het nieuws over de school en de volgende reünie.

Blijf op de hoogte! Mis niets!

Het verhaal

van het Drachtster Lyceum

1919

In 1918 werd begonnen met de bouw van de school. Toen in september 1919 de lessen begonnen was die bouw pas halverwege en moesten de 34 leerlingen en 9 docenten voorlopig genoegen nemen met een “houten hok” met 3 lokalen aan de overkant van de 1e Parallelstraat (zoals de Torenstraat toen nog heette).

1920

In september 1920 kon de school, toen verreweg het grootste gebouw van Drachten, dan eindelijk in gebruik genomen worden en werd de HBS-straat (daar is er maar één van in Nederland) aangelegd, met daaraan de directeurswoning. In Drachten werd deze straat “de weg der geleerden” genoemd. Ter gelegenheid van de opening werd er twee dagen feest gevierd. Op de tweede dag werd ook het sportveld ingewijd met wedstrijden en demonstraties.

Jaren '20-'30

In de loop van de jaren ’20 en ’30 groeide het aantal leerlingen van de school wel, maar meer dan 150 werden het er nooit. Onder de eerste directeur, dr. J.C. Wildervanck, had deze periode een uiterst rustig verloop. Orde en netheid stonden bij hem voorop: iedere ochtend stond hij bij de voordeur om te controleren of de leerlingen hun voeten wel goed veegden. Gebeurde dat niet dan kreeg de betreffende leerling een tik op de kuiten met zijn onafscheidelijke Spaanse riet. Bovendien was hij uiterst zuinig: als de verwarming aan was mochten de ramen van de school niet open…

1937

In 1937 werd in het plantsoen voor de school de JB-boom geplant, omgeven door een fraai ijzeren hekwerk. Dit was ter gelegenheid van het huwelijk van prinses Juliana met Bernhard van Lippe-Bistefeld. Het plantsoen is later schoolterrein geworden, de boom is mooi uitgegroeid.

1940-1945

Tijdens de oorlog probeerde men in eerste instantie de school zo gewoon mogelijk door te laten draaien. Alle leraren waren “goed”, pogingen van bovenaf om het onderwijs in nationaal-socialistische zin te beïnvloeden hadden geen succes. Leraar boekhouden Pieter Wijbenga werd onder de schuilnaam Geale de Vries een van de grote voormannen van het Friese verzet. Na de bevrijding ging het sterke verhaal rond: “Pieter had een revolver onder zijn oksel als hij les stond te geven”. Ook werd toen bekend dat onder het podium in het tekenlokaal door de Engelsen gedropte wapens van de Binnenlandse Strijdkrachten (B.S.) waren bewaard. In november ’44 moest de school ontruimd worden om vluchtelingen uit het zuiden onderdak te geven. Na de bevrijding gebruikten de B.S. de school enige tijd als hoofdkwartier, NSB-ers werden op zolder opgesloten. Heel lang zijn nog de sporen van kogelgaten daar zichtbaar geweest.

1947

Na de oorlog werd de wens geuit om de school te voorzien van een gymnasiale afdeling en dus de H.B.S. om te zetten in een lyceum. Omdat gymnasia gemeentelijke instellingen zijn werd overleg gepleegd met B. en W. van Smallingerland. Het gemeentebestuur verleende alle medewerking, het ministerie (van O.K. en W.) was minder enthousiast maar stemde in toen uit onderzoek was gebleken dat er voldoende geschikte kandidaten voor het gymnasium aanwezig waren. Sinds 1 september 1947 heet de HBS dus “Het Drachtster Lyceum” en heeft een rector in plaats van een directeur. Drachtsters bleven wel nog heel lang van de HBS spreken en ook de HBS-straat is niet van naam veranderd.

Jaren '50-'60

Sinds het begin van de jaren ‘50, o.a. doordat Philips er begonnen was met een fabriek van scheerapparaten, begon Drachten snel te groeien. Tussen 1950 en 1970 verdriedubbelde het aantal inwoners bijna. Uiteraard groeide het Drachtster Lyceum mee: zweefde het aantal leerlingen in 1950 nog steeds rond de 150, in 1970 waren het er bijna 600 geworden. Het oude gebouw werd door deze toevloed te klein en er moest dus uitgebreid worden. Aan de achterzijde werden in verschillende fases een kantine, extra lokalen en nieuwe gymnastieklokalen gebouwd. Het oude (te kleine) gymnastieklokaal werd omgebouwd tot scheikundepracticumruimte.

Jaren '70-'80

Eind jaren ‘60 maakte de Mammoetwet een einde aan de HBS. In plaats daarvan kwamen havo en atheneum, alleen het gymnasium mocht blijven bestaan. Als gevolg daarvan heette de school nu officieel: “Rijksscholengemeenschap Het Drachtster Lyceum”. Erg lang heeft deze naam niet bestaan want in 1992 werden alle rijksscholen overgedragen aan de gemeenten. Ook het Drachtster Lyceum viel voortaan onder een gemeentelijke bestuurscommissie. Ondertussen bleef Drachten maar groeien en de school groeide mee. In 1975 werd er aan de Vogelzang een geheel nieuwe vleugel bijgebouwd, berucht om zijn lange gangen. Toch was dat nog niet genoeg want hoewel het schoolcabaret in 1978 veel succes had met “Nee, geen duizend!” werd die grens toch gepasseerd en dat betekende: noodlokalen. Ze waren bedoeld voor maximaal 10 jaar maar ze zouden blijven staan tot 2005! Heet in de zomer, koud in de winter, lawaaiige houten vloeren en zeer gehorig. Als het stil was in een lokaal kon je de leraar in het lokaal ernaast bijna woordelijk verstaan.

Jaren '90

Omdat de overheid duidelijk aanstuurde op brede scholengemeenschappen was het uiteindelijk niet mogelijk voor het Drachtster Lyceum om zijn zelfstandigheid te behouden. Na uitgebreide fusiebesprekingen ging de school (niet van harte) in 1996 op in de Openbare Scholengemeenschap “Singelland”, die alle openbare scholen voor voorgezet onderwijs in Drachten, Burgum en Surhuisterveen omvat

2005

De verschillende bouwfasen van de laatste 50 jaar hadden een groot maar onoverzichtelijk en niet efficiënt schoolcomplex opgeleverd. Bovendien waren grote gedeelten verouderd en waren de kosten van onderhoud derhalve hoog. In 2002 werd in goed overleg tussen de gemeente Smallingerland en de OSG Singelland besloten het oude HBS-gebouw van binnen geheel te renoveren en alle gebouwen daarachter te slopen en te vervangen door moderne, compacte nieuwbouw. Zelfs de “nieuwe” vleugel (van 1975) aan de Vogelzang ging tegen de grond. Ondertussen gingen leerlingen en personeel in tijdelijke ballingschap, de onderbouw naar de oude ambachtsschool aan de Burgemeester Wuiteweg, de bovenbouw naar de voormalige mavo aan de Splitting.

2007

September 2007 waren de bouwers (bijna) klaar en kon het nieuwe gebouw in gebruik genomen worden. Het Drachtster Lyceum was nu geheel toegerust voor de 21e eeuw. Allerwege waren er complimenten voor de nieuwbouw en de manier waarop deze aansluit op het oude gebouw. Ook de renovatie van de binnenkant van de oude school kreeg veel lof: veel boardbetimmeringen van de vorige eeuw zijn verwijderd, bovenlichten kwamen daarmee weer in het zicht en de oude hal achter de voordeur is in ere hersteld. Drijvende kracht achter de nieuwbouw, rector Jan Hallers, kon nu met een gerust hart in februari 2008 afscheid nemen en bood ter gelegenheid van dat afscheid de school een schilderij van Gerrit de Vries aan waarop de school prijkt in zijn nieuwe gedaante.

2013

De totale make-over van de school bleek een geweldige aantrekkingskracht hebben: van alle kanten stroomden de nieuwe leerlingen toe. Bij de nieuwbouw was uitgegaan van maximaal 1050 leerlingen maar binnen een paar jaar waren het er bijna 1350. Het aldus ontstane acute tekort aan ruimte kon alleen maar opgelost worden met een oude remedie: noodlokalen. Aan de kant van het sportveld (gelukkig niet erg zichtbaar voor de buitenwereld) werden 6 semi-permanente lokalen aan de school “geplakt”. Zij zullen dienst doen totdat het leerlingental weer gaat dalen, hetgeen gezien de demografische ontwikkelingen in de regio onherroepelijk gaat gebeuren. Esthetisch wel zeer fraai was de uitbreiding met de nieuwe mediatheek. De ontwikkelingen in het onderwijs met name op ICT-gebied gaan zo snel dat de mediatheek van 2007 alweer te klein was en te weinig mogelijkheden bood, o.a. voor zelfstandig werken. De nieuwbouw die in 2013 in gebruik kon worden genomen wordt allerwegen “een plaatje” genoemd en voldoet ook aan alle verwachtingen.

2019

Toen de school in 1919 begon was het woord “eeuwig” in het spraakgebruik van jongeren heel populair. Een boek was eeuwig spannend, een fiets was eeuwig mooi en tot de vakantie duurde het nog eeuwig lang. Lees “Kees de Jongen” van Theo Thijssen er maar op na. Het eeuwig van toen was het vet, gaaf, cool en wreed van nu. Sinds 2019 is het Drachtster Lyceum met voorganger de R.H.B.S. ook eeuwig. Iedereen mag zelf uitmaken of voor hem of haar dat eeuwig goed, mooi, leuk of misschien eeuwig saai, stom of vervelend of alles daar tussenin betekent. Maar in ieder geval was het eeuwfeest van 2019 eeuwig mooi!

Herinneringen

Momenten uit de geschiedenis van de R.H.B.S en/of het Drachtster Lyceum (uitgebreider terug te vinden in het Jubileumboek)

Roken in de klas

Verscheidene leraren roken tijdens de lessen. Het nadeel hiervan is, dat het miljeu, met name de lucht in de klas verpest wordt.

Laatste School Dag (LSD) 1994

Een aantal leerlingen had, om de LSD van dat jaar meer luister bij te zetten, het plan opgevat en ook ten uitvoer gebracht om alle ramen van de school dicht te smeren met witkalk.

Veranderende leerlingen

Toen ik hier begon waren leerlingen over het algemeen breder geïnteresseerd. Ze hadden meer oog voor het maatschappelijk gebeuren. Dat interesseert de huidige generatie geen lor.

Zaterdagochtend: strafochtend

Het was op het Drachtster Lyceum tussen 1963 en 1986 een zorgvuldig in stand gehouden ritueel. Strafklanten werden aan het werk gezet met karweitjes in de school, het schoonvegen van het plein of onkruid wieden in de tuin.

Het eerste sokkenbal: schande!

Het DLC (Drachtster Lyceum Club)-bestuur bedacht in 1959 iets nieuws: dansen op sokken in makkelijke kleren.

Keyser en Peper

Wat mij altijd is bijgebleven was het gesis door de tanden van meneer Keyser wanneer hij de klas binnenstapte met de nagekeken franse repetities onder de arm.

De HBS in oorlogstijd

Het toneelboekje waaruit we het stuk voor de grote fuif instudeerden moest eerst door een “zuiveringscommissie” worden ontdaan van alle engelse woorden.

Meint Wiegersma

(leraar biologie en aardrijkskunde, oprichter van “it Fryske Gea”)

Doe’t yn 1919, nei de stifting fan de R.H.B.S. te Drachten, in ploechje leararen dêr begûn te pionieren ûnder de jeunesse dorée fan dat doarp en wide omkriten, doe wie Wiegersma dêr by.

Deel je eigen herinnering

Jubileumboek

Zowel bij het 50-jarig (in 1969) als bij het 75-jarig bestaan van de school in 1994 zijn er jubileumboeken verschenen. Beide boeken bevatten een schat aan informatie over en herinneringen aan het wel en wee van de school tot 1994. Maar het lag natuurlijk voor de hand om ook ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van de school nog weer een jubileumboek uit te geven, nu met een totaaloverzicht van die honderd jaar. Het is een prachtig boek geworden, ruim 300 bladzijden dik, met een hardcover omslag en talloze foto’s en illustraties. In 35 hoofdstukken komen de geschiedenis van de school en vrijwel alle facetten van het schoolleven aan de orde. Tijdens en na de reünie van 2019 is het op grote schaal verkocht maar er zijn nog exemplaren beschikbaar, nog steeds voor € 20,-, geen geld voor zo’n mooi boek. Het kan besteld worden via info@reunistendrachtsterlyceum.nl Overigens is er ook nog een beperkt aantal exemplaren van het jubileumboek uit 1994 (“75 jaar met elkaar”) voorradig, te bestellen voor € 10,-

Men geve niet te veel huiswerk…… ook straffe men liefst zo weinig mogelijk…

– Dr, J.C. Wildervanck, directeur Rijks HBS, tijdens de eerste lerarenvergadering op zaterdag 13 september 1919